Er komt veelvuldig in het nieuws hoe de EU lidstaten wel én niet samen optrekken. Wij zetten hier voor u op een rijtje op wat voor manieren de EU reageert met impact op de Regio Arnhem Nijmegen. Waar relatief weinig aandacht voor is: de EU heeft meer zeggenschap over economie, dan over gezondheidszorg (voornamelijk nationaal geregeld). Veel van de maatregelen die we zien sijpelen dus vooral indirect door: de regio, gemeenten en bedrijven hebben weinig ‘directe loketten’ in Brussel. EU maatregelen bieden hierdoor met name ruimte en steun aan ondersteuningsprogramma’s vanuit lidstaten en banken.
Wij blijven de ontwikkelingen goed volgen en ondersteunen ook extra acties binnen onze netwerken met Europese regio’s, bijvoorbeeld door het delen van best practices van andere Europese regio’s. En er zal nog veel impact komen op de ontwikkeling van Europese mogelijkheden binnen de EU Green Deal, maar zeker ook het komende nieuwe voorstel voor de nieuwe EU meerjarenbegroting vanaf 2021. Op dit laatste zijn er nu signalen dat meer lidstaten steun hebben voor een stevigere begroting met meer EU programma’s voor innovatie, gezondheid en verduurzaming.
Een selectie uit EU ontwikkelingen:
- Veel in het nieuws: het EU Herstelfonds. Via het ESM wordt er gewerkt aan extra steunpakketten, al dan niet met zogenaamde coronabonds. Al met al moet dit leiden tot steunmaatregelen en financiering voor met name lidstaten om te investering in de economie (500 miljard, al wordt ondertussen ook 1000 miljard genoemd in dit EU herstelfonds). Hoogte, voorwaarden en regionale inzet van het fonds zal allemaal nog bepaald moeten worden.
- Europese Investeringsbank (EIB); biedt 8 miljard garanties zodat financiële intermediairs bedrijven kunnen ondersteunen, zie eif.org/what_we_do/covid-19-response/index
- Ook gelanceerd; het initiatief SURE (Support to mitigate Unemployment Risks in an emergency) gaat lidstaten in financiële nood ondersteunen in aanpak werkeloosheid
- De ECB: koopt staatsobligaties op
- De Europese Commissie heeft het kader voor staatssteun verruimd, cruciaal voor overheidsondersteuning. Zie het artikel van Europa Decentraal. Dit is onder andere van het belang voor bijvoorbeeld de Corona-OverbruggingsLening (€50.000 - 2 miljoen, via OostNL) .
- Extra mogelijkheden Onderzoek en Innovatie: de Europese Commissie heeft afgelopen weken extra fondsen en projecten aangekondigd voor onderzoek en innovatie naar de aanpak van Covid-19. Zie bijvoorbeeld de nieuwe projecten, met veel Nederlandse deelname, en het kortere termijn onderzoek- en innovatie actieplan van de Europese Commissie.
- Het Coronavirus Response Investment Initiative (CRII): nog niet besteed geld in EU programma’s kan nu worden ingezet voor gezondheidszorg, werktijdverkorting en ondersteuning mkb. Voor Nederland komt dit voorlopig echter ‘slechts’ neer op €13 miljoen euro en wordt het voorlopig ingezet via de ‘reguliere EU fondsen als OP Oost’, maar in andere landen is dit veel relevanter aangezien het voor de hele EU optelt tot €37 miljard. Ondertussen wordt er gewerkt aan CRII +. Dit moet uiteindelijk ook verschuivingen tussen fondsen en regio’s mogelijk maken, zodat geïnvesteerd kan worden in regio’s die het hardst geraakt worden.
- Het Europees Sociaal Fonds is verruimd: de Europese Commissie heeft ook de voorwaarden voor het Europese Solidariteitsfonds (ESF) uitgebreid. Dit fonds kan nu ook worden ingezet voor ondersteuning voor een publieke gezondheidscrisis, zoals die van het coronavirus. Ondersteuning moet worden aangevraagd door een lidstaat en kan alleen worden aangevraagd wanneer er meer dan € 1,5 miljard of 0,3 % van het BNP is besteed aan noodmaatregelen. De voorwaarden waar een aanvraag aan moet voldoen, kunt u hier vinden.
- Ondertussen poogt de EU meer gemeenschappelijkheid te bereiken in de stapsgewijze afbouw van coronamaatregelen in lidstaten. Zo is er een Routekaart (gemeenschappelijke uitgangspunten voor lidstaten) en een EU toolbox traceringsapps (bijv. altijd vrijwillig en privacyproof) Ondertussen zijn er ook bijeenkomsten van EU ministers over verschillende sectoren, bijvoorbeeld de toerismesector die hard geraakt is door de consequenties van Covid-19. Hier wordt (voorlopig) met name ingezet op kennisdeling van verschillende aanpakken, maar geen Europese specifieke ondersteuning voor de sector voorgesteld (nationale verantwoordelijkheid continueren).
Concreter voor de regio:
- De Europese Commissie heeft het kader voor staatssteun verruimd, cruciaal voor overheidsondersteuning. Zie het artikel van Europa Decentraal. Dit is onder andere van het belang voor bijvoorbeeld de Corona-OverbruggingsLening (€50.000 - 2 miljoen, via OostNL) .
- Extra mogelijkheden Onderzoek en Innovatie: de Europese Commissie heeft afgelopen weken extra fondsen en projecten aangekondigd voor onderzoek en innovatie naar de aanpak van Covid-19. Zie bijvoorbeeld de nieuwe projecten, met veel Nederlandse deelname, en het kortere termijn onderzoek- en innovatie actieplan van de Europese Commissie.
- Het Coronavirus Response Investment Initiative (CRII): nog niet besteed geld in EU programma’s kan nu worden ingezet voor gezondheidszorg, werktijdverkorting en ondersteuning mkb. Voor Nederland komt dit voorlopig echter ‘slechts’ neer op €13 miljoen euro en wordt het voorlopig ingezet via de ‘reguliere EU fondsen als OP Oost’, maar in andere landen is dit veel relevanter aangezien het voor de hele EU optelt tot €37 miljard. Ondertussen wordt er gewerkt aan CRII +. Dit moet uiteindelijk ook verschuivingen tussen fondsen en regio’s mogelijk maken, zodat geïnvesteerd kan worden in regio’s die het hardst geraakt worden.
- Het Europees Sociaal Fonds is verruimd: de Europese Commissie heeft ook de voorwaarden voor het Europese Solidariteitsfonds (ESF) uitgebreid. Dit fonds kan nu ook worden ingezet voor ondersteuning voor een publieke gezondheidscrisis, zoals die van het coronavirus. Ondersteuning moet worden aangevraagd door een lidstaat en kan alleen worden aangevraagd wanneer er meer dan € 1,5 miljard of 0,3 % van het BNP is besteed aan noodmaatregelen. De voorwaarden waar een aanvraag aan moet voldoen, kunt u hier vinden.
- Ondertussen poogt de EU meer gemeenschappelijkheid te bereiken in de stapsgewijze afbouw van coronamaatregelen in lidstaten. Zo is er een Routekaart (gemeenschappelijke uitgangspunten voor lidstaten) en een EU toolbox traceringsapps (bijv. altijd vrijwillig en privacyproof) Ondertussen zijn er ook bijeenkomsten van EU ministers over verschillende sectoren, bijvoorbeeld de toerismesector die hard geraakt is door de consequenties van Covid-19. Hier wordt (voorlopig) met name ingezet op kennisdeling van verschillende aanpakken, maar geen Europese specifieke ondersteuning voor de sector voorgesteld (nationale verantwoordelijkheid continueren).
Twitter
Linkedin
Facebook