Klimaatimpuls is kans voor de toekomst
Windturbines: de één gaat ervoor, de andere pleit ertegen. Alex de Meijer betreurt het dat de discussie regelmatig op haar scherpst wordt gevoerd. Als adviseur bij Natuur en Milieu Gelderland én initiatiefnemer van Windpark Nijmegen Betuwe, kent hij beide zijden van de medaille. Als geen ander weet hij dat windturbines geen grote bedreiging voor de natuur hoeven te zijn én zelfs kunnen bijdragen aan de verbetering ervan.
“Laten we er niet omheen draaien: windturbines maken slachtoffers onder vogels en vleermuizen, en op sommige locaties kan het om serieuze aantallen gaan. Daarom moeten we kritisch kijken waar de molens kunnen staan.” Trekroutes langs de kust en bosranden moeten bijvoorbeeld vermeden worden. Vanuit Natuur en Milieu Gelderland adviseren ze om bij de Randmeerkusten turbines minstens een kilometer het binnenland in te zetten. “De winst voor natuur bevindt zich dus niet pal onder de windmolen,” aldus Alex. “Die zoeken we in natuurgebieden vlakbij.”
Nieuw plasdras voor rondtrekkende vogels
Een goed voorbeeld daarvan is Windpark Deil, ten zuiden van de A15 aan weerszijden van de A2. Een deel van dit windpark staat op grond die van Staatsbosbeheer wordt gepacht. Grutto’s, wulpen, eenden en ganzen zoeken tijdens de trekperiode juist rust in dat gebied. “Om aanvaringen te voorkomen én om extra waterberging te creëren is in een ander deel van het gebied plasdras-natuur aangelegd, om de vogels daarheen te lokken. In het begin zijn de windmolens tijdens de trekperiode bij zonsopgang en zonsondergang stilgezet,” vertelt Alex. “Het blijkt een groot succes, want tijdens het monitoren zijn tientallen grutto’s, tureluurs en bergeenden gesignaleerd. En de stilstandsregeling is niet meer nodig.”
Windfonds voor duurzame initiatieven
Een ander inspirerend voorbeeld is Windpark Krammer. Dit park ligt op het kruispunt van drie grote wateren: de Oosterschelde, de Grevelingen en het Volkerak Zoommeer. Veel natuurorganisaties vonden dat vanwege de vele vogels geen goede locatie. Het Zeeuwse Landschap heeft uiteindelijk samen met de twee windenergiecoöperaties afspraken gemaakt hoe natuur en milieu hand in hand kunnen gaan. Zo hebben de turbines detectiesystemen waardoor zij stil komen te staan als vogels of vleermuizen naderen én worden turbines in ecologisch gevoelige periodes stilgezet. “Maar het mooiste is dat Windpark Krammer ook een fonds heeft, waaruit natuurversterkende maatregelen worden ondersteund. De natuur krijgt dus structureel een extra impuls.”
Klimaatimpuls is kans voor de toekomst
Windturbines hoeven dus geen bedreiging te zijn voor de natuur. Maar Alex ziet ook kansen om er maatregelen voor het klimaat aan te koppelen. “Je ziet mondjesmaat dat bepaalde RES-gebieden windturbines willen combineren met klimaatbossen. Een goed idee, al moet nog wel onderzoek plaatsvinden naar risico’s voor bosvogels en vleermuizen.” Maar Alex ziet meer mogelijkheden.
In Friesland bestaat bijvoorbeeld het initiatief ‘Valuta voor Veen’, waarbij boeren inkomsten krijgen als ze hun land omzetten naar hoogveen. Hoogveen legt namelijk CO2 vast en draagt zo bij aan het tegengaan van de klimaatsverandering. “Dit zou je heel mooi kunnen koppelen aan de opbrengsten van een windpark. Ik besef dat het hier om twee heel verschillende processen en financiële stromen gaat, maar als je die bij elkaar brengt, ontstaat er één groot project waar natuur, milieu en klimaat de vruchten van plukken. Dat zou toch fantastisch zijn?”